Basınçlı Hava Debimetre Çeşitleri I: Termal Kütle Debimetreler

Basınçlı hava sistemlerinde enerji verimliliği kompresörün debisini ölçmekle başlar. Çünkü kompresöre harcadığınız paranın karşılığı alıp alamadığınız gerçek kompresör debisi ile ortaya çıkar. Basınçlı hava debisi hesaplama kompresör etiket değeri üzerinden yapılsa da gerek kompresör kalitesi gerekse kompresör verimi nedeniyle gerçek koşullarda basınçlı havada debi ölçümü farklı sonuçlar verebilir.

Hat tipi Termal Kütle Debimetre: CS Instruments VA520

Farklı çeşitlerde basınçlı hava debimetreleri (flowmeter) bulunsa da gerek debimetre fiyatları gerekse debi sensörü ölçüm hassasiyeti açısından debimetre seçimini kolaylaştırmak için uygun debimetre nedir sorusuna cevap arayacağız. Termal kütle debimetre (thermal mass flowmeter) ile başlayan incelemelerimiz, vortex debimetre ve pitot tüp debimetre gibi seçeneklerle devam edecek. Bunları dışında kalan mekanik şamandıralı debimetre, ultrasonik debimetre ve fark basınç orifis debimetre gibi diğer debimetreler çalışma prensipleri itibariyle basınçlı hava debi ölçümündeki dezavantajlara sahip olup bu konular da ayrıca incelenecektir.

Termal Kütle Debimetre Çalışma Prensibi. CS Instruments webinar kaydından alınmıştır. (Kaynak: YouTube)

Biri ısıtılan diğeri sıcaklık ölçen iki termal probe sayesinde hava hızı ölçerek, boru çapı bilgisiyle birlikte ilgili boru çapı için hacimsel debi ölçümü sağlar. Bu nedenle sıcak tel flowmetre olarak da bilinir. Basınçlı hava hatlarında debi ölçümü, bu ölçümlerin izlenmesi ve kaydedilmesi, bununla birlikte üretimin olmadığı zamanda basınçlı hava kaçak hesabı gibi temel ihtiyaçlara cevap verebilirler. Ayrıca peak (pik) hava tüketiminde görülen değerler basınçlı hava tesisatı projesi yaparken doğru boru çapı hesabı yapılmasını sağlar. Boru çapının yanında fabrika hava tüketiminin ölçülmesi gerekli kompresör debi hesabı yapmak için de gereklidir.

Daldırma Tip Termal Kütle Debimetre: CS Instruments VA500

Termal kütle debi sensörlerinin hassas ölçüm yapabilmesi için havada sıvı kondens olmaması gerekir. Eğer yoğuşan su varsa debimetreler bozulmaz ancak su geçişi esnasında geçici olarak yüksek değerler okunur. Bununla birlikte havadaki partiküllerden etkilenmez, yağ ve diğer nedenle kirlenmesi durumunda debimetre temizliği gayet kolaydır. Sadece hattın içine daldırılan bir akış ölçer probe olduğu için boru içindeki akışı bozmaz ve basınç kaybı yaratmaz.  Mekanik türbinler gibi hareketli parçalar olmadığı için de oldukça sağlamdırlar. Uygun datalogger ve veri kaydedici ekranlarla seyyar debimetre olarak da kullanılabilirler. Bu gibi nedenlerle basınçlı hava debi ölçüm cihazı olarak termal kütle debimetreler uygun seçeneklerden biridir.